توصیف گویش بهدینان یزد

گویش بهدینان که به دری زرتشتی یا گبری نیز مشهور است، زبان ویژه ی زرتشتیان ایران است که این اقلیت بیشتر در استانهای یزد و کرمان و روستاهای اطراف زندگی می کنند و به این گویش سخن می گویند. این زبان به لحاظ جفرافیایی از گویش های مرکزی ایران و به لحاظ تاریخی از جمله زبانهای شمال غربی است. پژوهش حاضر تلاشی در جهت ارائه توصیفی جامع در سطوح مختلف واجی، واژی و نحو از گویش بهدینانی یزد به شمار می آید. قلمرو مکانی این گویش شهر یزد می باشد. ذکر شهر یزد بدین سبب ضروری است که این گویش دارای لهجه های متعدد است. این لهجه ها گاهی نزد گویندگانی دیده می شوند که در مکانهای جغرافیایی با فاصله اندک می زیسته اند و اختلاف لهجه آنها بارز بوده است. به عنوان مثال لهجه ده خرمشاه(xor?m??)و کوچه بیوک(ki-biyog)است که اینک به دلیل توسعه شهر یزد درون آن قرار گرفته اند. بدین منظور محقق پس از پر کردن فرم گویش سنجی تنظیم شده توسط فرهنگستان زبان، از طریق مصاحبه با افراد واجد شرایط که همان گویشوران سالخورده و بی سواد یا کم سواد غیر مهاجر و مقیم محل که کمتر به اطراف سفر کرده اند می باشد، داده های این فرم را آوانویسی، دسته بندی و استخراج کرده است. پایان نامه ی حاضر در راستای معرفی بیشتر این گویش با اتخاذ روش تحلیلی- توصیفی به تبیین و توصیف ساختمان واجی، ساختواژی و نحوی گویش بهدینانی یزدی پرداخته است. در برخی از مراحل تحقیق بین این گویش و زبان فارسی معیار مقایسه هایی صورت گرفته است تا تفاوتها و شباهتهای بین این دو را تبیین کند. نتایج نشان دادند که این گویش علی رغم اشتراکات زیادی که با زبان فارسی معیار دارد، ویژگی های منحصر به فرد و کهنی نیز دارد که آن را از زبان فارسی معیار متمایز می سازد.این تمایز به ویژه در سطوح واجی و ساختواژی چشمگیرتر است.